Parmak kopması; parmağın belirli bir bölgesinin herhangi bir seviyeden, kalan parmak dokusundan, eklemleri, tendonları, damar ve sinir yapılarını da içerek şekilde ayrılmasıdır. Bu tip yaralanmalar birçok travma ile ortaya çıkabilmektedir. Uygun zaman ve şekilde tedavi edilebildiği ve kopan parmak parçalarının hasarlanan dokular beraber çoğunlukla da mikrocerrahi yöntemlerle yerine dikilmesi ile iyi fonksiyonel ve görsel sonuçlar elde edilebilmektedir. Bu noktada önemli olan ise kopan ve hasar alan bütün dokuların özellikle de damar yapılarının beslenmeyi sağlamak için tamir edilmesi önemlidir. Aynı şekilde dolaşım sağlandıktan sonra ise iyi fonksiyonel sonuçlar elde etmek için tendon ve sinir yapılarının ve kemiklerinde uygun şekilde tamir edilmesi gereklidir.
Replantasyon cerrahi olarak vücudun kopan bir parçasının işlevini yeniden kazandırmak amacıyla tüm yapılar ile beraber yeniden onarılması olarak tanımlanmaktadır.
Parmak replantasyonlarında başarı ölçüsü sadece kopan parçayı yaşatmaktan ibaret değildir. Yerine dikilen parçanın fonksiyonlarının hareket fonksiyonlarının, duyu fonksiyonlarının ve eklem hareketlerinin en az %60-80’inin kazanılması temel amaçtır. Sonucun iyi olması kopan uzvun tüm yapılarının, yani kemik, kas, tendon, damar ve sinir gibi oluşumlarının hepsini uygun şekilde karşı karşıya getirilmesine bağlıdır. Bu yüzden replantasyon cerrahisi için özel donanım, özel teknik, deneyimli ve sabırlı cerrah ve yardımcılar gereklidir. Bunun yanında çok iyi bir rehbilitasyon uygulaması gerekir. Bunlardan birinin eksik veya yetersiz olması, replantasyon sonrası başarıyı olumsuz yönde etkiler, hatta replantasyon yapılmasını imkânsız kılar.
Replantasyon işlemi uygun şartlar sağlandıktan sonra uygun hastalarda (parmak veya doku parçasının dikilmeye uygun olduğu durumlarda) uygulanabilmektedir. Her yaşta replantasyon yapılabilir. Temiz ve düzgün kesi şeklindeki kopmalarda replantasyon başarısı yüksektir. Minimal lokal ezilmesi yaralanması olan kopmalarda, ezilmiş ve hasarlı bölgenin temizlenmesi sonrası kısalık oluşturularak başarılı sonuçlar alınabilir. Çekme kuvveti sonucu oluşan avulsiyon tipi kopmalarda yaralanan doku seviyeleri farklı olabileceğinden çok iyi değerlendirme sonucu replantasyon yapılmalıdır. Geniş doku ezilmesi olan ve kirli kopmalarda replantasyon ise replantasyon işleminin yapılması zordur.
El bileği ve alt seviyeden olan replantasyonlarda hareket fonksiyonu ve duyu geri dönüşü iyidir. Başparmak amputasyonu hangi seviyeden olursa olsun replante edilmelidir. Fakat tek parmak amputasyonu kesin replantasyon endikasyonu taşımaz. Eğer çok sayıda parmak amputasyonu varsa en az iki parmak işaret ve yüzük parmak fonksiyonu görecek şekilde replantasyon yapılırsa başparmak ile tutma ve yakalama görevi sağlanmış olur. İki taraflı kopmalarda replantasyon her iki tarafa da yapılmalıdır.
İskelet kasları 6 saatlik kansızlıktan sonra normal ısıda nekroze olmaya başlar. Kopan parça +4 dereceye yakın soğutulursa bu değişiklikler geciktirilip islemi zamanı uzatılabilir. Fakat adaleler için üst sınır tam olarak bilinmemektedir. Adale taşımayan parmak kopmalarında dokunun canlılığını koruyabileceği zaman 8 saat olup parmak +4 derecede saklanırsa bu süre 30 saate kadar çıkabilir.
Replantasyonda başarı faktörlerinden biri de hasta ve kopan parçanın replantasyon merkezine en kısa ve en uygun şekilde gönderilmesidir. Uygun olmayan bir taşıma replante edilebilecek özellikte bir kopmayı replante edilemez hale getirebilir. Kopan uzvun tüm parçaları korunmalıdır. Doku temizliği gerektirecek şekilde kirlenme varsa, kopan parça nazikçe temizlenmeli ve bulaşan artıklardan kurtarılmalıdır. Doku temizliğinde tentürdiot zefiran, oksijenli su gibi maddeler asla kullanılmamalıdır. Daha sonra kopan parça serum fizyolojik ile nemlendirilmiş bir beze sarılarak sağlam bir naylon torbaya konup torbanın ağzı bağlanmalıdır. Torbanın içerisine alkol gibi sıvılar kesinlikle konulmamalıdır. Replantasyon merkezi yaralanma yerine yakın değilse, kopan parçayı +8 veya +4 dereceye soğutarak göndermek gerekir. Bu durumda bir buzlu su (1/3 oranında su, 2/3 oranında buz) torbası hazırlanır. Daha önce hazırlanan kopan parça torbası ile bu iki torba bir arada bir kap içerisine konarak gönderilir. Parça buz kalıbı üzerine konulmamalıdır, çünkü donma sonucu replantasyon şansı kalmaz. Bu nedenle buzlu su hazırlanırken buz kalıp halinde değil küçük parçalar halinde torbaya konulmalı, buzlu su torbasının her tarafı aynı soğuklukta olmalıdır.
Parmak Kopması Ameliyatı (Parmak Replantasyonu) Nedir?
Kopan uzvun yerine dikilme işlemine Replantasyon denir.
Kopan Parmak Yeniden Uzar Mı?
Kopan parmak kendiliğinden yeniden uzamaz.
Her Parmak Kopması Dikilebilir Mi?
Kopan uzuvdaki hasar ezilme veya parçalanma nedeni ile fazla ise replantasyon yapılmayabilir. Bıçak, satır gibi kesici aletler ile olan düzgün kopmalardaki başarı şansı, pres ile ezilme veya bir yere takılma sonrası çekerek kopmalara göre daha yüksektir.
Parmak Kopması Kaç Saatte Dikilmelidir?
İdeal şartlarda kopan kısmın 2 saat içinde yerine dikilmesi gerekir. Ancak bu süre kopma seviyesi parmak ucuna doğru yaklaştıkça, kopan parçanın da uygun şartlarda saklandığı kabul edilirse 6-12 saate kadar çıkabilir. Buradaki en önemli nokta ise hastanın mümkün olan en kısa sürede sağlık kuruluşuna ulaştırılması esastır.
Parmak Dikilmesi Ameliyatının Alternatifi Var Mı?
Parmağın dikilmesinin mümkün olmadığı durumlarda yaranın uygun şekilde ve maksimum fonksiyonu sağlayabileek şekilde onarılarak kapatılması gerekmektedir.
Parmak Dikilmesi (Replantasyon) Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Mikrocerrahi ve el cerrahisi eğitimi almış bir hekim yanında operasyon mikroskopu ve özel mikrocerrahi aletlerinin de bulunduğu teknik açıdan yeterli bir mikrocerrahi ameliyatı ile replantasyon ameliyatı uygulanmaktadır.
Kopan Parmak Dikilene Kadar Nerede ve Nasıl Bekletilmelidir?
Kopan bir parmak nemli bir beze sarıldıktan sonra naylon poşet içine konularak ağzı bağlanmalı, bu poşet ise içi buz dolu başka bir poşet içine konulmalıdır. Böylece parmağın yaşayabilme olasılığı arttırılabilir.
Kopan Parmak Yerine Başka Bir Parmak Dikilebilir Mi?
Bazı durumlarda el fonksiyonun ciddi oranda etkilenebileceği uzuv kayıplarında kişinin başka parmakları uzuv kaybının yaşadığı alana mikrocerrahi yöntemlerle nakil edilebilir.
