Mikrocerrahi insan vücudunda çıplak gözle müdahale edilemeyecek kadar küçük yapılara yönelik yapılan cerrahi girişimlerdir. Ancak ameliyat mikroskopları ya da büyütücü optik gözlükler ve çok küçük el aletleri kullanılarak uygulanabilmektedir. Mikro yapılar üzerinde oluşan hasarın giderilmesi için özel olarak üretilen cerrahi aletler sayesinde 1 mm’den daha küçük çıplak göz ile görülemeyen damar ve sinir gibi yapılar onarılabilmektedir. Mikrocerrahi ile yaralanmış damar ve sinirlerin onarılması ile hasar gören kan akımının ve kaybolan sinir fonksiyonlarının yeniden sağlanması mümkün olmaktadır. Rekonstruktif mikrocerrahi sayesinde kopmuş vücut uzuvları birleştirilerek, normal işlevlerini yerine getirmeleri sağlanabilmektedir.
Mikrocerrahi sayesinde saç teli kadar ince dikişler atılarak, hasarlanmış sinir ve damar yapıları onarılır ve eski fonksiyonlarını yerine getirecek şekilde tedavi edilir. Cilt ve kas kesisinin az olması nedeniyle, ameliyat sonrası iyileşmenin de hızlı olduğu mikrocerrahi tekniği, iş kazalarının yol açtığı damar ve sinir yaralanmalarının yanı sıra uzuv kopmalarının onarılması ve eski işlevini sağlaması için de uygulanır.
Mikrocerrahi yöntemi ile serbest doku nakli olarak tanımlanan operasyonlar yapılarak, açık yara ve doku eksiği olan bölgelere vücudun farklı bölgelerinden alınan damarlı dokuların nakli de yapılabilir. Kopan el parmağının yerine ayak parmağının nakledilmesi gibi ameliyatların mümkün olduğu mikrocerrahi sayesinde ekstremite hasarlanmaları, kopmaları, organ nakilleri ve organ kanserlerine bağlı olarak gelişen doku bozukluklarına müdahale edilebilir.
Periferik sinir olarak bilinen omurilikten çıkan ve uzuvların ucuna kadar uzanan sinirlerde oluşan duyu ve hareket kayıplarının onarılmasına olanak tanıyan mikrocerrahi yöntemi ile işlevsel olan sinirler bulundukları yerden alınarak başka bölgelere transfer edilebilir. Böylece hareket kabiliyetini ve dolayısıyla işlevini kaybeden doku ve uzuvlar tekrar duyu ve hareket kazanabilir. Ayrıca sinir yapısında oluşan kesi ve parçalanmalar da mikrocerrahi yöntemi ile onarılabilir. İş ve trafik kazalarının yol açtığı yaralanmaların yanı sıra, ezilme ve yanığa bağlı olarak görülen fonksiyonel ve görsel kayıpların tedavisi de mikrocerrahi tekniği ile yapılabilir.
Hassasiyet ve deneyim gerektiren mikrocerrahi operasyonları sayesinde yaşanan duyu ve motor kayıpları eski hâline getirilebilmektedir.
Rekonstruktif mikrocerrahi nedir?
Rekonstruktif mikrocerrahi sayesinde vücuttan tamamen kopmuş uzuv ya da parçalar tekrar bir araya getirilir ve normal işlevini tekrar yapması hedeflenir ki buna replantasyon denilmektedir. Replantasyonlarda amaç kopan parçanın belenmesini sağlamak ardından da duyu, motor ve diğer fonksiyonları sağlayan sinir ve kas kirişlerini onarmaktır. Vücuttan tam olarak ayrılmamış ancak kan dolaşımının sağlanamadığı vakalarda yapılan damar onarımı sayesinde tekrar dolaşımın sağlanması durumuna ise revaskülarizasyon denir. Amputasyon sıklıkla iş ve trafik kazalarına bağlı olarak görülür. Özellikle el ve parmak kopmalarının yaşandığı vakalarda kopan dokunun yerine doğru ve işlevsel bir şekilde dikilebilmesi, dokunun hasarlanma şekline bağlı olduğu kadar hekimin deneyimi de önemlidir. Parçalanan ya da kopan damarın doğru mikrocerrahi tekniği ile onarılamaması durumunda, ampute olmuş vücut dokusu canlılığını kaybederek, dokunun geri döndürülemez bir şekilde kaybedilmesine yol açar. Bu tip kaza ve yaralanmalarda kan dolaşımından ayrılmış parçanın doğru şekilde muhafaza edilmesi tedavinin gerçekleştirilebilmesi için son derece önemlidir.
Yapılan işlemin türüne göre koltuk altından sinir blokajı ya da genel anestezi altında uygulanan mikrocerrahi girişimlerinde öncelik, doku canlılığını korumak, his ve işlev kayıplarını en aza indirgemektir. Uzun ve sabır gerektiren ampute olmuş doku operasyonları sırasında cerrah, öncelikle kemik yapılarının tespitini yapar. Bazı durumlarda damar ve sinir yapılarının işlevini rahatça yerine getirmesi için kemik yapısını kısaltabilir. Kopan kemik uçlarının özel vida ve teller ile birleştirildiği mikrocerrahi girişimlerinde daha sonra kan dolaşımının sağlanması için damar ve tendon onarımı yapılır. Son olarak sinir uçlarının onarımı sağlanarak operasyon tamamlanır.
Mikrocerrahi hangi durumlarda uygulanır?
- Kas ve doku yaralanmaları ya da kayıpları
- Parmak kopmaları
- Parmakların uç eklem kısmında oluşan doku kayıpları
- Ezilme
- Tendonların kemik üzerinde yer alan bağlantı noktası ile birlikte kopması
- Tendon onarımı
- Damar ve sinirlerde oluşan kesiler
- Tendon ve sinir nakilleri
- Sinir sıkışmalarının tedavisi
- Kemiği ve onu besleyen damarlarla birlikte vücudun başka bir yerine nakledilmesi
- Damar doku, kas ve derinin kompozit olarak vücudun farklı bir yerine nakli
- Kas iskelet sisteminde var olan tümörlerin çıkarılması
